Vắc-xin bại liệt dạng viên (OPV) từ lâu đã là công cụ quan trọng trong phòng chống bệnh bại liệt trên toàn cầu. Tuy nhiên, nhiều phụ huynh thắc mắc: **Liệu trẻ đã uống vắc-xin này vẫn có nguy cơ mắc bệnh không?** Bài viết phân tích khoa học dựa trên khuyến cáo từ Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và Bộ Y tế Việt Nam.
### 1. Hiệu quả của vắc-xin bại liệt dạng viên
OPV chứa virus bại liệt sống giảm độc lực, giúp kích thích hệ miễn dịch tạo kháng thể. Theo WHO, **vắc-xin đạt hiệu quả >90% sau 3 liều** đầy đủ. Tại Việt Nam, OPV được đưa vào chương trình tiêm chủng mở rộng từ năm 1985, góp phần loại trừ bệnh từ năm 2000.
### 2. Tại sao vẫn có trường hợp mắc bệnh sau tiêm chủng?
Dù hiếm gặp, một số trường hợp sau đây có nguy cơ:
- **Hệ miễn dịch suy yếu**: Trẻ bị HIV, ung thư hoặc dùng thuốc ức chế miễn dịch.
- **Đột biến virus**: Virus trong vắc-xin (hiếm khi) phục hồi độc lực (tỉ lệ 1/2.7 triệu liều).
- **Chưa tiêm đủ liều**: Bỏ sót các mũi nhắc lại theo lịch 2, 3, 4 tháng và 16-18 tháng.
### 3. OPV có an toàn không?
OPV được đánh giá an toàn cho đa số trẻ. Tác dụng phụ thường nhẹ: sốt, tiêu chảy. **Nguy cơ biến chứng nặng cực kỳ thấp** (1-3 ca/1 triệu trẻ). Từ năm 2023, Việt Nam kết hợp OPV với vắc-xin bất hoạt (IPV) để giảm rủi ro.
### 4. Lời khuyên từ chuyên gia
- **Tuân thủ lịch tiêm chủng**: Đủ 4 liều OPV + 1 mũi IPV.
- **Theo dõi phản ứng**: Báo ngay cho cơ sở y tế nếu trẻ sốt cao, co giật.
- **Kết hợp biện pháp phòng ngừa**: Vệ sinh tay, nguồn nước sạch.
**Kết luận**: Uống OPV vẫn là biện pháp hiệu quả nhất để phòng bại liệt. Nguy cơ mắc bệnh sau tiêm cực kỳ thấp và thường liên quan đến yếu tố cá nhân. Cha mẹ cần cho trẻ tiêm đủ liều và khám sàng lọc nếu trẻ có bệnh nền.
---
**Tài liệu tham khảo**:
1. WHO - Polio vaccines (2023)
2. Hướng dẫn tiêm chủng mở rộng - Bộ Y tế Việt Nam (2024)
3. CDC - Oral Polio Vaccine Safety Profile