Nguyên nhân gây viêm phổi ở trẻ em và cách phòng ngừa hiệu quả

**Viêm phổi ở trẻ em** là một trong những bệnh hô hấp nguy hiểm, đặc biệt phổ biến ở trẻ dưới 5 tuổi. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), viêm phổi là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở trẻ nhỏ. Hiểu rõ **nguyên nhân gây viêm phổi** sẽ giúp cha mẹ chủ động phòng ngừa và bảo vệ sức khỏe cho con.

### 1. Nguyên nhân chính gây viêm phổi ở trẻ em
#### **Nhiễm virus**
- **Virus hợp bào hô hấp (RSV)**: Chiếm 40% trường hợp viêm phổi ở trẻ nhỏ, gây viêm tiểu phế quản và tổn thương phổi.
- **Virus cúm**: Đặc biệt nguy hiểm vào mùa lạnh, làm suy yếu hệ miễn dịch, tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập.
- **Virus SARS-CoV-2**: Trẻ nhiễm COVID-19 có nguy cơ biến chứng viêm phổi cao hơn.

#### **Nhiễm vi khuẩn**
- **Streptococcus pneumoniae (phế cầu khuẩn)**: Gây 30–50% ca viêm phổi nặng, thường khởi phát đột ngột với sốt cao và khó thở.
- **Haemophilus influenzae type B (Hib)**: Phổ biến ở trẻ chưa tiêm vắc-xin Hib, gây viêm phổi kèm tràn mủ màng phổi.
- **Mycoplasma pneumoniae**: Thường gặp ở trẻ trên 5 tuổi, triệu chứng nhẹ nhưng kéo dài.

#### **Các tác nhân khác**
- **Nấm**: Hiếm gặp, chủ yếu ảnh hưởng đến trẻ suy giảm miễn dịch.
- **Hóa chất hoặc dị vật**: Trẻ hít phải thức ăn, sữa, hoặc khói độc có thể gây viêm phổi hít.

### 2. Yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh
- **Môi trường ô nhiễm**: Khói thuốc lá, bụi mịn PM2.5 làm tổn thương niêm mạc phổi.
- **Thời tiết lạnh ẩm**: Tạo điều kiện cho virus, vi khuẩn phát triển.
- **Suy dinh dưỡng hoặc sinh non**: Hệ miễn dịch yếu khiến trẻ dễ nhiễm bệnh.
- **Điều kiện sống chật chội**: Lây lan nhanh trong nhà trẻ hoặc trường học.

### 3. Dấu hiệu nhận biết sớm viêm phổi
Cha mẹ cần đưa trẻ đến bệnh viện ngay khi có các triệu chứng:
- Thở nhanh (≥50 lần/phút với trẻ dưới 1 tuổi, ≥40 lần/phút với trẻ 1–5 tuổi).
- Co rút lồng ngực hoặc hõm ức khi thở.
- Sốt cao liên tục trên 39°C.
- Da tím tái, bỏ bú hoặc nôn trớ nhiều.

### 4. Biện pháp phòng ngừa hiệu quả
- **Tiêm vắc-xin đầy đủ**: Vắc-xin phế cầu, Hib, cúm và COVID-19 giảm 50–70% nguy cơ.
- **Giữ ấm cơ thể**: Đặc biệt vào mùa mưa hoặc khi chuyển mùa.
- **Vệ sinh mũi họng**: Rửa mũi bằng nước muối sinh lý khi trẻ có dấu hiệu sổ mũi.
- **Tránh khói thuốc lá**: Trẻ tiếp xúc với khói thuốc có nguy cơ viêm phổi cao gấp 3 lần.
- **Nuôi con bằng sữa mẹ**: Tăng cường kháng thể tự nhiên trong 6 tháng đầu đời.

**Tài liệu tham khảo**
1. WHO - Global Pneumonia Guidelines (2022)
2. Bộ Y tế Việt Nam - Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị viêm phổi trẻ em
3. Mayo Clinic - "Pediatric Pneumonia: Causes and Prevention"
4. CDC - Vaccine Recommendations for Children