Hormone luteinizing (LH) do tuyến yên sản xuất, đóng vai trò quan trọng trong hệ thống sinh sản ở cả nam và nữ. Ở nữ giới, LH kích thích rụng trứng và sản xuất progesterone. Ở nam giới, LH điều hòa ***. Khi nồng độ LH tăng cao bất thường, đây có thể là dấu hiệu cảnh báo các vấn đề sức khỏe cần chú ý.
**Giá trị LH bình thường và cao**
- **Nữ giới**:
- Giai đoạn nang trứng: 1.9–12.5 IU/L
- Giữa chu kỳ (rụng trứng): 8.7–76.3 IU/L
- Giai đoạn hoàng thể: 0.5–16.9 IU/L
- Sau mãn kinh: 15.9–54.0 IU/L
- **Nam giới**: 1.5–9.3 IU/L
Nồng độ LH vượt ngưỡng trên được xem là cao và cần tìm nguyên nhân.
**Nguyên nhân gây tăng LH**
1. **Hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS)**
PCOS làm mất cân bằng nội tiết, dẫn đến LH cao và tỷ lệ LH/FSH tăng (≥2). Triệu chứng đi kèm: kinh nguyệt không đều, mụn trứng cá, rậm lông.
2. **Suy buồng trứng sớm (POI)**
Buồng trứng ngừng hoạt động trước 40 tuổi, khiến LH tăng do cơ thể cố gắng kích thích trứng rụng.
3. **Mãn kinh**
LH tăng tự nhiên khi buồng trứng ngừng sản xuất estrogen.
4. **Rối loạn tuyến yên hoặc vùng dưới đồi**
U tuyến yên hoặc tổn thương vùng dưới đồi có thể kích thích sản xuất LH quá mức.
5. **Nam giới**: LH cao cảnh báo suy tinh hoàn, giảm ***.
**Ảnh hưởng của LH cao đến sức khỏe**
- **Vô sinh hiếm muộn**: Rụng trứng không đều hoặc chất lượng trứng kém.
- **Loãng xương**: Estrogen thấp do PCOS hoặc mãn kinh làm tăng nguy cơ mất xương.
- **Tim mạch**: Rối loạn nội tiết liên quan đến bệnh tim và tiểu đường.
**Chẩn đoán và điều trị**
- **Xét nghiệm máu**: Đo LH vào ngày 2–3 của chu kỳ kinh.
- **Siêu âm**: Kiểm tra buồng trứng ở nữ giới nghi ngờ PCOS.
- **Điều trị**:
- Thuốc cân bằng nội tiết (ví dụ: Clomiphene kích thích rụng trứng).
- Thay đổi lối sống: Giảm cân, tập thể dục cho người PCOS.
- Bổ sung hormone (HRT) với trường hợp mãn kinh sớm.
**Khi nào cần gặp bác sĩ?**
Nếu có triệu chứng như kinh nguyệt không đều trên 3 chu kỳ, khó thụ thai sau 1 năm, hoặc dấu hiệu mãn kinh trước 40 tuổi, hãy thăm khám sớm.
**Tài liệu tham khảo**:
1. Hiệp hội Nội tiết Việt Nam (VSE) - Hướng dẫn chẩn đoán rối loạn nội tiết (2022).
2. Bệnh viện Phụ sản Trung ương - Tài liệu về PCOS và điều trị vô sinh.
3. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) - Tiêu chuẩn đánh giá LH trong xét nghiệm sinh sản.